کلاهت را سفت بچسب!

یک چیزهایی قشنگ نیست؛ هرچه خودت را بزنی به در و دیوار و بگویی همین است که هست، باز هم توی جلد نمی رود. برایت سخت است پذیرفتن. «هر چیزی را پذیرفتن» سخت است. مخلوط شدن با جریان اجتماع و این که چون مجبوریم، هر چیزی را بپذیریم خوب نیست.

بهش می گویند «کلاه شرعی» انگار! حالا چه کلاه باشد، چه روسری، چه شال، چه چادر، چه هیچی، بالاخره چیزی عاریه است. عاریتی ست. ناپایدار است و یک روزی اگر گندش در نیاید، آثار مزخرفش را در روح و جسم آدم می گذارد. جنسیت هم حالیش نیست. می رود می نشیند در ضمیر ناخودآگاه آدم یا ضمیر خودناآگاه او. بالاخره حکم بلایی ست که می خورد وسط زندگی آدم. بی قراری اش هم بیشتر برای همان هایی ست که زیر این کلاه رفته اند. وگرنه آن هایی که «شرع» حالیشان نمی شود کلاً «از دست دادن» هم برایشان اهمیتی ندارد.

زمستان نیامده اما دارم اراجیف می بافم! توی این گرمای تابستانی، هوس بافتنی کرده ام. هی می بافم، هی می شکافم و دست آخر مثل این شخصیت های کارتونی که چیزی مثل پتک می خورد وسط سرشان و تلو تلو می خورند، وسط زندگی تلو تلو می خورم و چشم هایم سیاهی می رود. سه تا از دوست هایم صیغه شده اند؛ یعنی سه تایشان گفته اند که صیغه شده اند. بی تعیین مدت و مهریه مشخص. یکی شان رفته آزمایش بارداری داده، آن یکی به مادرش گفته با دانشگاه می رود مشهد و با دوست پسرش رفته اند کیش رابطه های پر خطر را تجربه کرده اند، آن یکی محض خاطر محرم بودن در قرارهای ملاقات صیغه شده و طرف بهش گفته بیا نیازهایمان را ارضا کنیم. پسرک ابله، راست راست دارد وسط دانشگاه هنر قاطی آن همه معلوم الحال (جز چندتا خوبِ انگشت شمار) پرسه می زند و واحدهای هنری پاس می کند، دنبال یک پارتنر خارج از دانشگاه می گردد و خیلی خوشحال گفته دنبال رابطه ی سالم است. ازش پرسیده: رابطه سالم یعنی چه؟ گفته: یعنی به جای آنکه با چند نفر باشی، با یک نفر باشی.

آدم یاد شعار گاج می افتد! به جای آن که چندین کتاب بخوانید، کتاب های گاج را ... آدم یاد خانه های گُه گرفته ی محله های خراب می افتد، یاد خلوتی ساعت یازده شبِ خیابان بهارستان و مردهای گرسنه بی پدر و مادر، یاد سوسک های فاضلابی تیزپای آخر شب که نمی شود خیلی راحت روی آسفالت تشخیصشان داد، یاد خانه هایی که توی فیلم ها از زور منقل و بافور و اعتیاد و دود سیاه شده اند. یاد زن هایی که دچار طرد شدن و فحشا و اعتیاد اند. آدم دلش می خواهد روی شهر بالا بیاورد، روی زمانه، روی این همه کبک که سرشان را کرده اند زیر برف و نیازهایی که دوره شان کرده است. روی این همه خفت و وحشی گری. آدم دلش می خواهد بنشیند و برای غرور پایمال شده دختران این شهر گریه کند، برای سوءاستفاده های پشت همی، برای التماس و خواهش محبت به آدم های گرسنه. «هر چیزی را پذیرفتن» قشنگ نیست ... .

گلی گم کرده ام می جویم او را ...

گل ها بلدند حال آدم را خوش کنند، روحیه اش را عوض کنند، زیبایی و لطافتشان را به رخ بکشند. عطرشان را بریزند روی پیراهنت ... اما بلد نیستند همیشه بمانند. می آیند و تو روزی مسحور وجودشان می شوی، مسحور رنگ آمیزی زیبایی که دارند. نمی توانی نگهشان داری. چون نیامدند که بمانند. آمدند تا تو را اهلی رایحه شان کنند و بعد، یک روز آهسته آهسته برای همیشه بروند...

گلی گم کرده ام...

چگونه یک تبلیغ به یک فرهنگ و هنجار تبدیل می شود؟ | گفتگو با پروفسور حسین باهر

این روزها دیگر کمتر جایی می شنویم که از عبارت «رنگ سال» استفاده کنند و غالباً افراد جامعه نیز کمتر دنبال لباس ها یا اجناسی با رنگ های شبیه به هم اند. آن چیزی که در جهان حاضر توجه بسیاری از جامعه شناسان را به خود جلب کرده است، بازگشت ما به دوره ای از پوشش است که مردمان آن با واژه ی «مد» بیگانه بوده اند. حالا دیگر کمتر جایی می بینیم که آدم ها لباس هایی شبیه به هم بپوشند و از رنگ پوشش هایی شبیه به هم استفاده کنند. این روزها افراد هر آن چیزی را می پوشند که با آن احساس راحتی بیشتری می کنند و با سلیقه ی شخصی شان جور است.

این ها را پروفسور حسین باهر، بنیانگذار مکتب رفتارشناسی و مشاور در امور رفتاری، استاد دانشگاه و عضو فرهنگستان علوم پزشکی (سلامت اجتماعی) می گوید. در مجالی کوتاه به محل کار ایشان رفتیم تا پیرامون موضوع تاثیر تبلیغات بر مد و مدگرایی در جامعه با ایشان گفتگویی داشته باشیم.

شرح گفتگوی ما را در زیر می خوانید:

 

*به عنوان اولین سؤال لطفاً تاریخچه ی پیدایش مد و عوامل زمینه ساز در شکل گیری مد را مطرح کنید.

مد در تاریخ هنر چهار مرحله را گذرانده و تحول پیدا کرده است؛ اول به صورت پری کلاسیسیسم و بسیار بومی و نچرال بوده است. دوره پری کلاسیسیسم یعنی دورانی که هر ایل، قبیله و هر فرد و شخصیتی بر اساس آنچه که سلیقه ی او بوده دست به انتخاب می زده و اقداماتی برای پوشش و پویش خودش انجام می داده است که اگر به فیلم هایی که از دوره های قدیم ساخته شده و موجود است نگاه کنید مشخص است که در این فیلم ها هرکس متعلق به هر منطقه یا قبیله ای که هست، با لباس هایی ژنده، موهایی گوریده و تقریباً با ظاهری همانند غارنشینان می زیسته است. مرحله ی دوم این طرز پوشش کمی دسته بندی شده است و آدم ها بر اساس تجمعاتی که در قبیله های مختلف و مناطق گوناگون داشته اند لباس ها و یونیفرم هایی خاص خود به وجود آوردند. طوری که هر قبیله ای برای خودش نحوه ی پوشش خاصی تعیین کرد؛ مثل مردمان ترکمن، ترک و ... . به عبارتی عجم ها یک نحوه ی لباس پوشیدن داشتند و عجم ها نیز جور دیگری لباس می پوشیدند و از طریق لباس، پوشش، رویش و کوشش از یکدیگر تفکیک می شدند؛ مثلا اگر در حال حاضر ما کسی را ببینیم که عبا و چفیه دارد، می دانیم که عرب است یا پوشش مردمان عرب را دارد. بنابراین بشر کم کم از موقعیت غارنشینی به قبیله نشینی تبدیل شد و هنوز هم اعراب در قبایل مختلف، یا مردم شهرها و ولایت های مختلف ایران، به شیوه هایی متفاوت لباس می پوشند و در پوشش متفاوت اند.

رها رها رها من ...

قبل ترها دلم می خواست از هر آدمی نشانه ای برای خودم بردارم؛ خاطره ای، یادی و یادگاری. حالا می توانست آن یادگاری، تکه ی کوچکی از یادداشت و شعری بر کاغذ باشد یا یک پیامک یا آهنگی که من را یاد دوستی می اندازد. یعنی به خیالم وزن دوستی با دیگران، متناسب با حجم یادگاری هایم از او بود. تفاوتی نمی کرد چیزی که نگه داشته ام من را یاد تلخی ها بیندازد یا اتفاقات شیرین. اتفاقا تلخی ها را نگه می داشتم تا فراموشم نشود که فلان روز فلان اتفاق افتاده و فلانی، فلان کلمه نامناسب را در مواجهه با من به کار برده است. نگه می داشتم تا یادم باشد که بی حرمتی دیده ام و از نو احساسی بازی در نیاورم. خب یک جور کینه پروری بود و خریّت(!). بزرگ تر که شدم این چیزهای سیاه و تیره و تار را از بین بردم. حتی یک روز دفتر خاطرات دو سه سال از زندگی ام را روبروی چشم های متحیر پدرم به آتش کشیدم. شروع کردم به نابودی تلخی ها و نفرت ها تا آن چه که یأس و نومیدی ام نسبت به زندگی را وسعت بخشیده است از میان بردارم. احتمالاً موفق هم شدم. چون بعد از آن بود که نگاه مثبت تری نسبت به زندگی پیدا کردم و سعی کردم روی دیگر سکه را هم ببینم. یعنی هر چیزی را ورای آن چه در نگاه اول به نظر می رسد مورد توجه قرار دادم؛ با نگاهی مثبت تر، مهربان تر و منطقی تر.

از چند روز پیش اما تصمیم تازه تری گرفته ام؛ آن هم متاثر از حرف یکی از نزدیکانم که هیچ تمایلی به یادگاری نگه داشتن ندارد. فکر کردم که ما برای چه است که این همه یادگاری نگه می داریم؟ مثلا اگر در یک قرار ملاقات چیزی را به یادگار برنداریم، دوستمان و خاطره ی آن قرار را فراموش خواهیم کرد؟ تصمیم گرفتم از دلبستگی هایم کم کنم. آن چه که تا امروز حتی یادگاری های مثبتی هم هستند، از زندگی ام رها کنم. مثل برگه های فال حافظ، پیامک شاگردهایی که توی مدرسه داشته ام، قربان صدقه های فلان دوست قدیمی که پاری وقت ها خواندنش هم به من احساس خوبی می داد. فکر کردم اگر خودم با دست های خودم از این دلبستگی ها کم نکنم، بالاخره روزی خواهد رسید که مجبورم برای از دست دادنشان فاتحه بخوانم و اندوهگین شوم. برای همین هم بعضی عکس ها، چت های طولانی با رفقا در یاهو، واتس اپ، وایبر و تلگرام و حتی برخی یادداشت هایم را دور انداختم تا هم از شلوغی دنیای اطرافم کم کنم و هم طبق قانون خلأِ این روانشناس ها، برای اتفاقات تازه و هیجان انگیز زندگی ام جایی خالی کنم. همین شد که سختی و دلواپسی فشردن کلید OK در هربار خواندن پیام «The thread will be deleted» را بر جان خریدم. فکر می کنم که گاهی باید گره ها را باز کرد و آدم ها و دنیا و مافیها را آزاد گذاشت تا هرجا که می خواهند بروند. اینطوری است که ما به "چیز"ها، حق آزادی داده ایم ... .

نقطه برگشت

همیشه دلم خواسته که زندگی، روی دکمه ی مثلثی Play باشد؛ جاری، با تمام پیچ و خم ها و فراز و فرودهایش. نه خواسته ام که یک دفعه بخزم در روزهای خیلی کهنه که در آن کودکی های شیرینی داشته ام، و نه دلم خواسته پرت شوم در روزهای خیلی دور آینده که نتیجه کارهای امروزم را ببینم. این جریان را همیشه پذیرفته ام و حتی دلم نخواسته که دکمه ی مربعی Stop را بفشارم، هر چند پاری لحظه ها آن قدر شیرین و به یاد ماندنی اند که می خواهی تا همیشه داشته باشی شان. اما ایستادن کاری از پیش نخواهد برد. حتی می تواند لذت لحظات خوش را زهرمار کند، تکراری و دل آزار و بی معنی باشد. باید صبور بود و روی دکمه Play باقی ماند تا تجربه های تازه تری به دست آورد و آدمِ امروز ماند. طبیعی ست که گاهی دلم می خواهد برای لحظاتی بروم به عقب و قسمت هایی از زندگی ام را دوباره بازی کنم، دوباره از روی تجربه های امروزم انتخاب کنم. اما همه هیجانش شاید به همین حرکت های اشتباه است، حتی اگر بارها کیش بشوی و روزی روبروی جماعتی از مهره ها، مات ات ببرد.

سفر به گذشته و آینده در زندگی ما، متعلق به افسانه هاست و جهان منطق نمی تواند بپذیرد که جز روح و فکر آدم ها، جسم آدم ها هم بتواند مسافر زمان باشد. اینکه توی قصه ها آدم ها به سادگی می خواهند به قرن ها قبل، حکومت های قبل و قبیله های قبل شلیک شوند هم بیشتر متعلق به خود قصه هاست. ما آدم های دلبسته و وابسته ای هستیم. اگر به شما بگویند دو ساعت دیگر سفر شما به قرن هفتم هجری آغاز می شود و سعدی علیه الرحمه توی اتاقش منتظر شما نشسته تا غزل معروف «تن آدمی شریف است به جان آدمیت» را با صدای خودش تقدیمِ شما کند، با وجود رویایی بودن مقصد این سفر و هیجان شنیدن صدای سعدی شیرین سخن، نمی شود به سادگی از این لحظه و زمان دل کند و راه افتاد. سعدی تا چقدر کنار شما می ماند؟ بعدش چه می شود؟ شمایید و دنیایی که متعلق به آن نیستید. سرزمینی که جنس شما را نمی شناسد. حتی مرگ شما هم نمی تواند تاریخچه ای از شما در دل تاریخ حک کند. اما زندگی در "هنوز"، به شما فرصت ساختن و تاریخی شدن می دهد.

با این حال، یک نقطه ی برگشت هست که هیچ وقت از سفر به آن خسته نمی شویم. غمی نیست که به آن برگردیم. بلند می شویم و راه می افتیم و می رویم تا دوباره شروع کنیم. دوباره بسازیم و پیاده ها و سواره های صفحه ی زندگیمان را درست تر و منطقی تر بچینیم. اسب های سپیدمان را بگذاریم روی خانه C3 و F3 و به اصطلاح شطرنج بازها، نسبت به بعضی جریانات گارد بگیریم.

درست است که در منطق بعضی ها برگشتن از هر نقطه ای به عقب و شروع دوباره ی حرکت ها، احمقانه و غیرممکن است، اما به اعتقاد من جلوی ضرر را از هر طرف که بگیری منفعت است. با وجودی که این نقطه را خیلی هایمان زیر گرد و خاک مشغله هایمان گم کرده ایم، من اما تازه پیدایش کرده ام. من اسمش را گذاشته ام نقطه ی برگشت، توی کتاب خدا به آن می گویند: توبه... 

من همانم که پشت صورتکی سپید پنهان بود

نمی دانم چه شد که ناغافل پرت شدم وسط صحنه تئاتر و جلوی صدها نفر تماشاچی، نقش یک آدم خبیث را بازی کردم. فقط می دانم از ماه قبلش فکر اجرای یک نمایش راست راستکی جلوی جماعتی از آدم ها توی سرم وول می خورد. بعد، یک تماس تلفنی من را کشاند به چهارراه ولیعصر و ساختمانی پشت تئاتر شهر، و دست آخر ما چند نفر با نقاب هایی سفید و لباس هایی سیاه خاک صحنه خوردیم و من به راستی طعم یک اجرای واقعی را چشیدم.

اینکه برای لحظاتی، تلاش کنی از قالب واقعی خودت خارج  شوی و ذهنت را از خودت و دغدغه هایت خالی کنی، خوب است. اینکه کمی دروغ بشوی، کمی فریب یا حقه، اینکه قدم هایت را شبیه کسی دیگر برداری و دست هایت را شبیه کسی غیر از خودت در هوا بچرخانی، خوب است. اینکه نقاب بکاری روی چشم هایت و فکر کنی به اینکه حتی برای دقایقی هم که شده، کسی حالات چشم هایت را نمی خواند، وسوسه انگیز است. حتی اگر تا دیروقت جانت را بگذاری پای تمرین های فشرده و وقت نکنی آدم های تازه ی زندگی ات را گرم و صمیمی در آغوش بگیری، بنشینی پای حرف هایشان و ایمان بیاوری که چقدر ماندگاری بعضی هایشان بالاست ... کاش دوباره به باور قبل ترهایم برسم؛ به این که زندگی درست همان نمایشنامه ای ست که باید یاد بگیری به ماهرانه ترین وجه، به بازی بگیری اش؛ بی غصه و گلایه و اعصاب خوردی ...

تا آمدم که با تو خداحافظی کنم ...

بالاخره آخرش رسید. خب هر چیزی پایانی دارد و نباید نشست و زانوی غم بغل گرفت. گویی همه پیشامدها فقط مسیر و نشانه اند برای رسیدن به چیزهای دیگر. امروز که لابلای خلوتی و بی صدایی بچه ها از همکارهایم خداحافظی می کردم، دل نازک ترین همکارم اشک توی چشم هایش جمع شد. نگذاشتم گریه کند با اینکه خودم داشت گریه ام می گرفت. نگذاشتم اشک هایم در بزنند و گونه هایم را به زحمت بیندازند. وسایلم را جمع کردم و بدون آنکه در آخرین لحظات برگردم و به تمام خاطرات سه ساله ام فکر کنم، لابلای قدم های رو به دورهایم، به شیطنت ها و قهقهه ها و "خانم" صدا زدن های بچه ها فکر کردم و به سرم زد که بعد از امروز، دلتنگی های گاه گاهی به سراغم خواهد آمد که گریزی از آن نیست. من، دلتنگی خواهم کرد برای دوستان خوبی که پشت درخت های بلندبالای حیاط مدرسه جایشان گذاشته ام، برای کریدوری که بچه ها دورش جمع می شدند و سرودهای دوست داشتنی می خواندند. من برای خنده ها و معصومیت چشم های بچه هایم دلتنگی خواهم کرد. اما با همه این ها راه رفتنی را باید رفت. باید لبخند زد و ادامه داد و به همین دلتنگی های عمیق دنباله دار، دل خوش کرد...

کشفیات

قبول دارید که این روزها مردها آدم های خاله زنکی شده اند یا نه؟

اگر قبول ندارید لطفاً قبول کنید.

حالا شاید اینکه بهشان بی احترامی کنیم و بگوییم "خاله زنک" ترکیب جالبی نباشد؛ مثلا باید گفت "عمومردک"ی، چیزی! عمومردک ها آدم های سخن چینی هستند که خودشان را با بدگویی و پشت سر دیگران حرف زدن سرگرم کرده اند. آدم هایی که دوست دارند با تعریف اتفاقات و رفتارهای منفی یا اشتباه بعضی از آدم ها، برای خودشان ارزش، احترام و اعتماد به نفس بخرند، یا ضعف و عقب افتادگی هایشان را فراموش کنند. عمومردک ها پیگیر حواشی و موضوعات بی اهمیت اند. از کاه، کوه می سازند و پاری وقت ها می خواهند با این نحوه رفتاری به خودشان احساس بهتری بدهند. آن مردهایی که بعد از عروسی و مهمانی از خانمشان درباره ی بخش بانوان سؤال می کنند هم جزو این دسته اند. چون می خواهند سر از کار زندگی و ظاهر زنان دوست و آشنایشان درآورند و گاهی به این نکته برسند که چه خوب است فلانی خانمش اضافه وزن دارد و خانم او کمرباریک و نمونه است. همان آدم هایی که به شام و تالار و ماشین عروس و داماد خرده می گیرند. حالا دیگر به راستی کار دنیا برعکس شده است. متاسفانه از این مردها توی محیط های کاری هم زیاد پیدا می شود. همان هایی که دائم سرشان توی گوشی شان است، بی کارند و به جای کسب روزی حلال، با سایر همکارهایشان اراجیف می بافند، پشت همکارهای دیگرشان دری وری می گویند و گند می زنند به همه چیز. ای کاش تاریخ انقضای این دست آدم ها، هرچه زودتر تمام شود.

استراحت مطلق

خانم آرایشگر همانطور که داشت مشتری اش را راه می انداخت گفت: «متاسفانه حالا دیگه همه دنبال ثروت بابای عروس هستن، کسی نمی بینه خود دختره چه هنری داره، چه مدرکی داره، چیکار می کنه و کلا از چه راهی پول درمیاره. نگاه می کنن به جیب بابای دختر. اصلا این پسرا انگار می خوان با بابای دختر ازدواج کنن. قدیم که این مدلی نبود. حالا خانواده پا میشن می رن چند وقت بالای شهر می شینن تا دخترشون شوهر کنه بعد بر می گردن سر خونه اولشون. خودم دختر دارم که می گم. اصلاً اونی که دنبال پول بابا هست همون بهتر که بره سراغ یکی دیگه. اونایی هم که واسه شوهر پا می شن می رن بالامالاها می شینن دارن سر خودشون کلاه می ذارن. بعدم تقی به توقی می خوره پسره دخترشونو طلاق می ده. اصلاً اگه بدونی توی این دادگاها چه خبره؟ یکی از دخترای فامیل ما می خواست جدا بشه، هی با باباش می رفت دادگاه می اومد، پسره گم و گور شده بود و حاضر نمی شد توی دادگاه. دوسال بود هیچ خبری نداشتن از پسره. دختره هم خواستگار داشت می خواست شوهر کنه. مامان دختره می گفت یه وقت می بینی عین گداها می ری اونجا کارتو راه نمیندازن. یه کم تو چشمتو بکش به خودت برس، این طوری می ری بدشون میاد قاضیا به قیافت نگاه کنن. سری بعد مامانه با هفت قلم آرایش پا شد رفت دادگاه. به قاضی گفت واسه دخترم هرکاری می کنم آقای قاضی فقط لطفاً از دست این پسره راحتش کن. قاضیه مامانه رو که دید گفت: خانوم پسره رو برات گیر میارم، شمارتو بده خبری شد بت بگم. سر سه روز قاضی زنگ زد به مامانه و گفت پسره رو کردیم تو گونی. خب حالا کی کجا بیام؟ مامانه گفت برا چی؟ قاضیه گفت: مگه نگفتی همه جوره؟ ... آره مادر! سختش کردن. این زنا هم با این تیپ و وضعیتی که بیرون میان دارن این مردا رو مریض تر می کنن ...».

اقتصادی که رقابت پذیر نیست! | نقش تبلیغات بر افزایش تولیدات داخلی؛ گفتگو با دکتر مسعود جورابلو

از آن روزی که بازرگانان جاده ی ابریشم بساط داشته ها و ساخته های خود را پهن می کردند و آن چه در چنته و بساطشان داشتند، به منصه ی ظهور می گذاشتند تا با کالای دیگری مبادله کنند یا به قیمتی مطلوب بفروشند، قرن ها می گذرد و حالا دیگر موقع عبور از آن جاده که یک روز اسم و رسم خاص خودش را داشت و لابد سر و صدای فروشنده ها از هر سویی بلند بود، صدایی شنیده نمی شود. فروشنده های قرن بیست و یک، بدون داد و فریاد و با آدابی بسیار متفاوت تر از گذشتگانشان، تولیدات و داشته هایشان را می فروشند و ابزار آن ها تبلیغات رسانه ای ست که می تواند سهم بزرگی در فروش محصولات و تولیدات افراد بگذارد.

به همین منظور و به جهت «بررسی نقشی که صنعت تبلیغات بر افزایش تولیدات داخلی» می گذارد، پای گفتگو با دکتر مسعود جورابلو، جامعه شناس، نویسنده، پژوهشگر مسائل اجتماعی و دبیرکل کانون پیشگامان جنبش نرم افزاری مرکز مطالعات علوم انسانی، نشسته ایم که گفتگوی ما را در زیر می خوانید:

 

*به طور کلی تاریخچه ای مختصر از تبلیغات بیان کنید و بفرمایید در سال های اخیر جایگاه تبلیغات در کشورهای مختلف از جمله ایران چگونه است؟

تبلیغات اساسا زاییده ی نظام سرمایه داری بوده است. پروپاگاندا، عملیاتی روانی و معطوف به فروش یا تغییر و نوسان در بازار، نتیجه ی اتفاقی در نظام سرمایه داری بوده و هر روز به عنوان صنعتی جدید گسترش پیدا کرده است. صاحب نظران حوزه روانشناسی-اجتماعی معتقدند در اواخر قرن بیستم و قرن بیست و یک میلادی، تبلیغات به یک صنعت تبدیل شده است و به عنوان مجموعه ی مستقل صنعتی در حال رشد است. اما در کشور ما، متاسفانه حوزه ی تبلیغات مثل خیلی از شاخص های دیگر از شاخص اصلی و کیفیتی که در دنیا وجود دارد بسیار عقب است. یک سری دلایل مترتب بر این موضوع است؛ اول این که اگر اقتصاد رقابتی نباشد، تبلیغات نداریم. اساسا در کشور ما نظام اقتصادی روشنی، هژمونی و حاکمیت ندارد. ما به نام جمهوری اسلامی ایران در اصل 43 و به خصوص 44 قانون اساسی مشخص کرده ایم که سه گونه ی دولتی، خصوصی و تعاونی شکل های نظام اقتصادی ما هستند. در دوره ای خیلی طولانی از تاریخ کشور ما، یعنی از پیش از انقلاب تا بعد از انقلاب، از آن جایی که سیطره ی اقتصاد دولتی زیاد بوده، اساسا بزرگترین ضربه به اقتصاد وارد شده است. چرا که اقتصاد دولتی نیاز به تبلیغات ندارد. بنابراین هر جایی که اقتصاد رقابت پذیر نباشد نیاز به پروپاگاندا، نیاز به تبلیغات و نیاز به ایجاد مزیت وجود ندارد؛ از جمله در اقتصاد دولتی که اساسا رقابتی نیست و تنها خدمات ارائه می کند. اما در چند سال بعد از پایان دفاع مقدس و مقطع شروع دولت سازندگی و اصلاحات تاکید زیادی بر این شد که بایستی جریانی بر خصوصی سازی انجام شود. اما آن جریان، جریانی فرهنگی نبود. در حقیقت در اینجا چیزی که ضربه خورد «برندسازی»ها بود. نکته دوم اینکه اگر ما در حوزه ی اقتصاد برندسازی نداشته باشیم، تبلیغات ما از اساس بی معناست. به اعتقاد من، در کشور ما به واسطه ی ارزش های انقلابی از مقطع اوایل انقلاب تاکنون یک بحران اعتمادی بین سرمایه داران، سرمایه گذاران و حاکمیت به وجود آمد. ما در کشورمان کمتر می بینم کسی به نام سرمایه گذار یا سرمایه دار در جایی مصاحبه کند. در حالی که این عناوین، عناوینی خیلی بدیهی و جاافتاده در کل دنیاست. بر اساس این بحران اعتماد، برندسازی و تقویت برندهای ایرانی در شاخص تولیدهایی که ما در آن ها از مزایایی برخورداریم مثل پسته، فرش، نفت، محصولات پتروشیمی و ... خیلی کم به وجود آمده که موجب عقب ماندن تبلیغات در ایران شده است.